Skal Samlafjorden verta eit industriområde?

Fjordlandskapet i Hardanger er rekna som noko av det vakraste og mest unike i verda. Samlafjorden der fjorden opnar seg med Samlen på sørsida og Kvamsøy på nordsida, vert i mange samanhengar brukt for å marknadsføra regionen frå høgfjellet med Folgefonna til natur- og kulturlandskapet langs strendene.

No søkjer Eide fjordbruk om å etablera eit oppdrettsanlegg på 200x400 meter, 80 dekar, minst 400 meter frå land. Det vil seia at eit slikt industriområde med omsynssone vil påverka fjorden i eit område frå stranda og minst 800 meter ut i fjorden.

På andre sida av fjorden er det lagt ut eit område for oppdrett utanfor Kvamsøy. I Hordaland Folkeblad vert det skrive at Lingalaks søkjer om eit anlegg ved Kvamsøy utan at ein førebels veit så mykje meir om konsekvensane av det. Dersom det anlegget vert plassert like langt frå land som anlegget ved Mælen, vil oppdrettsnæringa setja sitt preg på fjorden like langt ut frå stranda på begge sider av fjorden. Det vil seia om lag 1,6 kilometer til saman. Avstanden mellom dei to anlegga vert kring to kilometer.

I søknaden frå Eide fjordbruk vert det sagt at dei skal ha eit «lukka anlegg» med ein tillaten biomasse på inntil 3600 tonn. At anlegget er «lukka», skal verna fisken mot lakselus og hindra rømming. Det er viktig for fiskehelsa og villfisken.

Men framleis går alt fôrspill og fiskemøk i fjorden. Modellar frå Miljødirektoratet viser at utslepp frå produksjon av om lag 780 tonn laksefisk kan tilsvara utslepp av næringssalt frå ein by på mellom 7800 og 11700 innbyggjarar. Vert produksjonen utanfor Mælen på til dømes 3600 tonn i året, vert det utslepp tilsvarande ein by på om lag 50.000 innbyggjarar. Til HF seier Lingalaks at produksjonen deira vert ein tillaten biomasse på vel 2000 tonn. Dermed vil det samla utsleppet frå dei to omsøkte anlegga til denne delen av Samlafjorden tilsvara næringssaltutsleppa frå ein by på 75.000 innbyggjarar.

Søknaden frå Eide fjordbruk med fylkeskommunen sine merknadar ligg på heimesida til Ullensvang kommune. Planen ligg ute til offentleg ettersyn fram til 23. april.

I søknaden er det ikkje skrive noko om kor mykje fôrspill og fiskemøk med viktige næringsstoff, i hovudsak fosfor, nitrogen og organisk stoff, som går i fjorden frå anlegget. Det er ein klar mangel ved søknaden.

I eit «lukka anlegg» skal reint sjøvatn pumpast inn i anlegget frå «djupare vasslag». I søknaden er det ikkje nemnt noko om støyen frå slike pumper. Det er heller ikkje sagt noko om energibruken eller om energien skal produserast av aggregat eller om det skal vera straumkabel frå land. Det er ikkje laga teikningar eller modellar av kor mykje anlegget vil ruva over fjorden eller kor mykje lys som trengst på anlegget og korleis desse lysa skal plasserast i det 80 dekar store industriområdet. Men det er heilt sikkert at det vil visa att på fjorden. Naturvernforbundet i Kvam meiner at søknaden har store manglar også på dei punkta ovanfor.

I den regionale kystsoneplanen for Sunnhordland og ytre Hardanger, som departementet stadfesta i fjor, vert det lagt vekt på at fjordlandskapet har stor verdi. I planen er området frå Aksnes til og med Fyksesund vurdert som spesielt viktig for landskap, natur og friluftsliv. Då den regionale planen vart laga, var det alt plassert eit område for oppdrett utanfor Mælen, i tidlegare Jondal kommune sin kommuneplan, vedteken 19.12. 2012. No er Ullensvang i gang med ein ny arealplan. Tida er absolutt moden for ein ny plan, bakgrunnsmaterialet for planen som gjeld, er meir enn 10 år gammalt. I påvente av ein ny plan bør den omsøkte etableringa ved Mælen utsetjast for å få oppdaterte faglege vurderingar når det gjeld plassering av fiskeoppdrett i Ullensvang.

I denne samanheng er det også verdt å nemna at Eide fjordbruk og Lingalaks har kjøpt den nedlagde ferjekaien i Bruravik i Ulvik. Til avisa Hordaland vert det sagt at målet er å etablera anlegg for lukka oppdrett med utgangspunkt i dette området.

Klaus Rasmussen

Leiar i Naturvernforbundet i Kvam