Fråsegn frå Vestland fylkesting

Fylkestingsgruppa til Vestland Senterparti

v/ Marianne Nordhus og Steffen Fjellestad

Senterpartiet fekk på desembertinget eit solid fleirtal for denne fråsegna. Raudt var med som medforslagsstillar. Senterpartiet, Arbeidarpartiet, Sosialistisk Venstreparti, Miljøpartiet Dei Grøne, Venstre, Industri- og næringspartiet, Kristeleg Folkeparti, Raudt, Bergenslisten og Pensjonistpartiet stemde for fråsegna, medan Høgre og Framstegspartiet stemde i mot.

Fråsegna er send vidare til stortingsrepresentantane frå Sogn og Fjordane og Hordaland, næringskomiteen på Stortinget, Landbruks- og matdepartementet og Finansdepartementet:

«Eit landbruk for framtida

Vi lever i ei utrygg verd med krig i Europa og Midt-Østen. I ei verd der klimaendringar viser seg med meir ekstremt og uføreseieleg vêr. Beredskap og matsikkerheit må setjast tydelegare på dagsordenen og prioriterast svært høgt. Det er viktig at vi lokalt og regionalt klarer å prioritere eigen matproduksjon på tilgjengeleg areal høgt. Det må skapast vekstkraft for matproduksjonen i Vestland.

Grasproduksjon og tilhøyrande husdyrhald er berebjelken i vestlandsjordbruket. Overgangen frå båsfjøs til lausdrift er ei av våre største utfordringar. Det er avgjerande for matfylket Vestland at vi også etter at lausdriftskravet trer i kraft i 2034, klarer å oppretthalde vår del av mjølkeproduksjonen. I dag vert 70 % av mjølka i Vestland produsert i lausdriftsfjøs. Investeringar som er sette i gang og under planlegging, og auka optimisme for mjølkeproduksjon, gjer at vi er på god veg til å kunne nå målet om å få med 100 % av dagens volum over i lausdriftsfjøs. Ein føresetnad for dette er at gode tilskotsordningar blir styrkte slik at alle kjem med. Desse vert svekte når tretilskotet på 400 000 kroner vert fjerna frå nyttår. Det krevst difor ei opptrapping på dei 8 åra som no er igjen til 2034.

I dag er Noregs sjølvforsyningsgrad på kring 40 %. Målet er at den skal aukast til 50 % korrigert for fôrimport. Auka sjølvforsyningsgrad er ikkje mogleg utan å auke inntekta til bonden. Inntektsnivået i jordbruket er lågt, og Stortinget har bedt om at det må leggast fram ein tidfesta opptrappingsplan basert på eit breitt støtta, nytt talgrunnlag. Dette ber me regjeringa følgje opp for å sikre breiast mogleg oppslutnad om jordbruksoppgjeret til våren.

Ein stor del av potensialet for å nå 50 % sjølvforsyning avheng av kva forbrukarar handlar når dei er i butikken. Dette gjeld også det offentlege. Det er eit uutnytta handlingsrom på alle nivå når det kjem til innkjøp av matvarer. Skal ein ha tilgang på mat i krisetid, må ein kjøpe den i fredstid. Det er ein løpande, lønnsam matproduksjonen over heile landet som gir størst reell matberedskap. Me er glade for å sjå grep som er tekne for styrkt produksjon og for lagerberedskap, og at regjeringa arbeider med dette. Samtidig er det ikkje til å unngå å påpeike at mykje arbeid står att.

Vestland fylkesting:

1. Tek den låge lønsemda i landbruket på alvor, og ser auka lønsemd som eit heilt instrumentelt middel i å nå regjeringas mål om 50 % sjølvforsyning basert på norske ressursar. Jordbruksfylket Vestland har no ikkje fleire bønder eller meir jordbruksareal å mista.

2. Ber regjeringa om å lytte til dei viktige signala frå næringa og arbeide for eit breiast mogeleg fleirtal for eit nytt talgrunnlag i Stortinget våren 2025. Det må vere eit talgrunnlag som står seg over tid mellom skiftande regjeringssamarbeid. Vestlandsbonden treng føreseielegheit for sine investeringar.

3. Ber regjeringa om å innføre eit nytt berekraftstilskot til bygging av lausdriftsfjøs som skal erstatte tretilskotet, og styrke investeringsverkemidla slik at flest mogeleg får bygd innan fristen.

4. Ber regjeringa gå føre med eit godt eksempel ved å prioritere norske matvarer ved alle innkjøp. Og arbeide for at offentlege innkjøp på alle nivå, så langt det lèt seg gjere, er norskproduserte matvarer.

HF gjer merksam på at ein del skrivefeil i den vedtekne fråsegna frå fylkestinget er retta av avisa. Red.