Fosse-satsing – ikkje hopp bukk over faglege tilrådingar!

Til politikarane i Kvam, 11.12.2024:

Eg er for ei Fosse-satsing i Strandebarm, men tykkjer det går vel fort i svingane. No må ikkje heradsstyret forhasta seg. Det er ikkje til å tru at fylkestinget hoppar bukk over forprosjektrapporten med faglege tilrådingar, og vedtek plassering før det er gjort grundige prosessar med utgreiing av innhald og økonomi ved dei ulike alternativa. Det er krevjande tider både for kommunen og fylkeskommunen. Det er på sin plass med kostnader på bordet før ein gjer vedtak som vil leggja føringar for bruk av offentlege midlar i all tid framover.

Knut Markhus har laga ein forprosjektrapport som gir eit godt grunnlag for å arbeida vidare med eit hovudprosjekt. Han tilrår at ein ikkje forhastar seg på vegen vidare. Resultatet vert oftast best når ein planlegg grundig og godt over lengre tid. Nye moment kan koma inn, og planane vert justerte til det betre. Det er normalt at det går nokre år før store utviklingsprosjekt på kulturfeltet er mogne for realisering. Forprosjektrapporten konkluderer med at det krevst grundigare utgreiingar og meir kunnskap før ein kan ta eit trygt val. Vegen vidare må gå gjennom eit hovudprosjekt. Det økonomiske arbeidet må først handla om å finansiera dette prosjektet. I tillegg må det skaffast finansiering av Fosse-Stiftinga si overtaking av Myra.

Etter mi meining er klok framferd i denne saka å lytta til forprosjektrapporten og faglege tilrådingar og gjera nærare utgreiingar og laga økonomiske kalkylar før konkludering og vedtak om plassering. Dette må til for å kunna ta gode og kloke val. Prosjektet på skuletomta på Tangerås er eit stort prosjekt med ein bygningsmasse på over 3000 m² på eit 50 måls tomteareal. Å fylla dette med godt innhald og driva heile komplekset vil krevja ein betydeleg driftsorganisasjon og tilsvarande store driftstilskot. Store anlegg er krevjande å driva, mannskapsmessig og økonomisk. Ein må vurdera nøye kva som trengst i eit Jon Fosse-senter, og rekna på kva som er realistisk i areal, organisasjon og økonomi.

Ved utviklinga av ein kulturinstitusjon skal ein vera meir oppteken av driftsfinansieringa enn finansiering av byggjeprosjekt. Eit Jon Fosse-senter vil henta driftsfinansieringa si hovudsakleg frå det offentlege, d.v.s. stat, fylke og herad. Vanlegvis tek det lang tid å oppnå fast driftstilskot over statsbudsjettet. Om ein kan rekna med særleg med inntekter på eit slikt senter, er høgst uvisst.

Først må det koma på plass midlar til lønna personale til drift av Fossehuset og arbeid med planar for vidare utvikling. Samstundes må det koma på plass midlar til kjøp av garden Myra. Det er to bustadhus, løe, stølshus og naust, og innmark og utmark. Ved overtaking må alt dokumenterast. Det må lagast tilstandsrapportar og vedlikehaldsplanar. Fleire av bygningane på garden har behov for vedlikehald og utskiftingar. Dette må det også skaffast midlar til. Så må ein få på plass driftsplanar for korleis husa skal brukast, og korleis innmark- og utmark skal driftast. Senteret bør og vera ein pådrivar for restaurering av nausta i Fossvågen. Det er viktig å først få på plass ei god drift av Fossehuset saman med garden Myra før ein vil famna endå vidare.

Dette er viktig arbeid som ein start, for den eller dei som blir tilsett der, og dette vil vera ei stor og flott kultursatsing frå det offentlege. Samstundes får ein sett kva pågang det er for besøk og kva det blir trong for vidare medan ein greier ut ulike alternativ for vidare vekst.

(Kjelde: Knut Markhus: Jon Fosse – senter i Strandebarm. Forprosjekt 2024)