Dame utan daudtid

– Eg har så mykje energi at eg ikkje veit kor eg skal gjera av meg! seier 53-åringen og ler godt.

Kleivane arbeider som avdelingsleiar ved Knarvik vidaregåande skule og IT-rettleiar i Vestland fylke. Tidlegare har ho vore lærar og administrator ved Norheimsund vidaregåande skule. Som skuleleiar ser ein på skulen som ein heilskap, men prinsippa for leiing er dei same som i klasserommet, seier ho. Ein skal i samarbeid med andre setja seg mål og nå dei.

– Idémyldring er topp! seier ho.

Utvikling tek lang tid i store organisasjonar, men ho likar dynamikken når meiningar vert brotne og løysingar kjem til syne.

Einaste tida Kleivane sit i ro og slappar skikkeleg av, er i bilen sin til og frå jobb. Då lyttar ho på radio og held seg oppdatert på aktuelle saker.

– Eg elskar å køyra bil!

Bustadadressa har alltid vore Norheimsund, bortsett frå i studietida og året saman med sambuaren Alf-Erik Mathisen på høgfjellshotellet Skinnarbu i Telemark. Han har utdanning frå hotellfagskule, og paret såg for seg eit år med nasjonalromantiske turar i fjellheimen i tillegg til drift av hotellet. I realiteten vart det lange arbeidsdagar og få turar.

Kleivane sakna elevar og kollegaer på skulen, og i 2008 reiste ho heim til jobb som assisterande rektor ved Norheimsund vidaregåande skule.

Deler naturopplevingar

Sidan 1999 har Kleivane hatt ansvaret for 15 jenteturar til fots og på ski i regi av Den Norske Turistforening (DNT).

– Visjonen min har vore å laga eventyrturar, fortel ho.

Tredagarsturar med Kvam som utgangspunkt har mellom anna Hardangervidda og Sunnmørsalpane innan rekkjevidd. Vinterturane kallar ho gourmetturar fordi deltakarane ber med seg ingrediensar til trerettarsmiddagar. Sekkene vert litt tyngre, men kveldsmåltida er verde slitet. Til og med marsipankake til kaffien har Kleivane klart å trylla fram or sekken sin.

15-årsjubileums-turen gjekk på tvers i kvammafjella, frå Fitjadalen til Breidablik og Vending, og heim via Bergsdalsfjella.

– Fy flate, for ein tur! Alt berre klaffa! Sol og fantastiske turar kvar dag! seier ho.

Turane har krevjande heildagsetappar med stramt tidsskjema. Deltakarane mellom 25 og 75 år er røynde fjellfolk.

I fjor arrangerte ho for fyrste gong tur for besteforeldre med barneborn. 12 deltakarar gjekk til Breidablik, og i august skal Kleivane ta med seg ei gruppe til Botnen. Ho vil gjerne dela gode røynsler med friluftsliv i allslags vêr og kanskje rekruttera framtidige turleiarar.

Kleivane har stor age for ansvaret som turleiar. Til no har gruppene ikkje hatt store uhell.

– Bank i bordet!

Opplært til nøysemd

Kleivane voks opp i ein heim med fire born og heimeverande mor. Med berre éi inntekt hadde ikkje familien råd til telefon, og mora handla éin gong for veka. Viss pålegg mangla ein dag, var det ketchup på skiva fram til neste handletur.

– Me følte oss ikkje fattigare enn andre, fortel ho.

Foreldra hogg eigen ved og kjøpte heile griser som dei lema sund på kjøkenbenken. Mora sylta, safta og baka, medan Kleivane likte best å vera med faren på utearbeid.

Ho ser kor heldig ho har vore, med tette familieband og trygt oppvekstmiljø.

Bestemora, Borghild Kannenberg, stod i tunet på Midthus, som steinsdalingane kallar Mjuse, og tok imot store og små som stakk innom. Det aula med ungar i Steinsdalen. Kleivane mimrar om hopping i silo, hesjing og anna gardsarbeid. Ei gamal skytje fungerte som leikestove.

– Mjuse var eit eldorado! Eg kunne snakka med besto om alt!

Nokon å sjå opp til

Bestemora hadde under andre verdskrig forelska seg i ein tyskar og reiste til Tyskland og gifta seg med han etter krigen. Ho stifta heim i Karlsruhe, utan å kunna tysk. Landet var utbomba, og det unge paret hadde knapt tak over hovudet. For å få tak i mat, måtte dei stå i kø med rasjoneringskort.

I 1962 flytta Borghild heim att til Steinsdalen med mann og fem born. Mannen reiste til Tyskland for å henta resten av flyttelasset, men han kom aldri tilbake. Politiet i Noreg og Interpol vart kontakta, slekt og kjende spurde ut, men ingen har funne spor etter han seinare.

– Besto ville ikkje snakka så mykje om dette. Det låg sikkert noko bak historia som me ikkje fekk greie på, fortel Kleivane.

Å koma tilbake til heimbygda i 1962 utan mann var ikkje enkelt. Bestemora var prisgjeven velviljen til systera Anna og fekk bu hjå henne på Midthus.

Etter kvart fekk Borghild flytta inn i ei tyskarbrakke gjord om til leilegheiter, og ho gjorde seg økonomisk sjølvstendig med jobb på Pedersens Handskefabrik i Norheimsund. Mor til Evy Kleivane, Karin, kom frå Tyskland nokre år seinare og vart gift med Norvald Kleivane frå Kleivane i Samnanger.

– Besto og pappen er dei som har hatt størst innverknad på meg, seier ho med vørdnad i stemma.

Faren overførte friluftsglede og respekt for naturen til borna. Kjensla av å meistra utfordringar ute heile året likar Kleivane å dela med andre.

Hausten 2015 omkom faren i ei traktorulukke rett før han skulle fylt 67 år.

— Me var så utruleg like, eg og pappen, både inni og utanpå.

Tenåringsmor

17 år gamle Evy vart gravid medan ho gjekk på Voss husflidsskule. To dagar etter skuleslutt i juni kom sonen Øystein til verda. Med sambuar og son flytta Kleivane heim til Norheimsund, til eit gamalt hus som trong oppussing – det var så kaldt at vatn fraus på golvet om vinteren. Sambuarparet saumfór avisene etter brukte møblar, og far til Kleivane køyrde rundt med tilhengjar for å henta dei billege tinga.

– Eg likte ikkje å vera husmor! Det var frykteleg keisamt! fortel ho.

Kleivane seier ho hadde ei kjensle av å gå glipp av ungdomstid, og etter eitt år som heimeverande byrja ho arbeida på butikk.

– Me hadde dårleg råd og måtte vera kreative for å få endane til å møtast. Difor samla me flasker og fekk råd til å kjøpa papirbleier for panten, fortel ho.

– 89 kroner per bleiepakke, faktisk same pris som i dag!

Ho fann fort ut at det lønte seg å bruka tøybleier.

Då Kleivane reiste til Notodden lærarskule for å gå på kunst- og handverkslinja i 1995, var ho vorten einsleg mor. Sju år gamle Øystein var med til Telemark. Dagmamma var vanskeleg å få tak i, og skulefritidsordning fanst ikkje. Guten måtte sitja i klasserommet eller verkstaden på lærarskulen med mor si etter skuletid. Her kunne han gjera leksene, men ordninga var ikkje god for han.

– Mammahjarta mitt blødde! Eg hadde rive guten opp med røtene i Kvam fordi eg ville ha utdanning.

Problemet løyste seg då bestemora kom og budde hjå henne og Øystein i tre månader til det ordna seg med dagmamma. Kleivane måtte lova sonen at dei skulle flytta heim igjen til Kvam så snart ho var ferdig utdanna. Den avtalen heldt ho.

Samfunnsengasjement

Sidan 2020 har Kleivane sete i Kvam heradsstyre og formannskap for Arbeidarpartiet. Læringskurva har vore bratt, fortel ho, men ho rosar administrasjonen i heradet for grundig opplæring av nye politikarar.

– Me politikarar må leggja til rette for møteplassar for ungdom, meiner Kleivane.

Ifylgje henne må ungdom verta aktive og samfunnsengasjerte. Idrett og organisasjonsliv er nøkkelord her.

– Heldigvis er AUF med på møta i Arbeidarpartiet, slik at me vaksne får innspel frå dei unge, seier Kleivane.

Elles arbeider Arbeidarpartiet for at Kvam herad skal kunna tilby arbeidstakarar fulle stillingar. Viss heradet skal lukkast med å få folk til å flytta hit, er stillingsprosent eit viktig moment, meiner Kleivane.

I tillegg peikar ho på at ein må ha gode tenestetilbod innan barnehage, skule, helse og kultur, slik at det er enkelt å bu her i alle fasar av livet. Tilgjengelege tomter og bustader tel òg, seier ho.

Folk kan leva godt med pendling, meiner Kleivane. Ho trur offentlege tenestetilbod tel meir enn arbeidsplassar når folk vurderer kor dei vil busetja seg.

Skule med ringverknader

Planane for den nye vidaregåande skulen i Norheimsund er i ferd med å realiserast, og Kleivane er aktiv i debatten om innhaldet i skulen og korleis han kan fremja utvikling i lokalsamfunnet. Ho er glad for at kinosal og bibliotek kjem på plass.

– Me må syta for at skulen vert attraktiv også for elevar som bur utanfor Kvam!

Det må leggjast til rette for samarbeid mellom skulen, lokalt næringsliv og kultursektoren i Hardanger, meiner ho.

Internasjonalisering er òg ein vekstfaktor, meiner Kleivane, som trur at utvekslingsavtalar med verksemder i andre land vil vera eit fortrinn for skulen. Elektrikarlærlingar kan like godt ha praksisperioden i Italia som i Kvam, hevdar ho.

Ho trur at framtidsretta produktutvikling, entreprenørskap og sirkulærøkonomi kan verta kjerneelement i skuleutviklinga. Ho er sikker på at kreativt og målbevisst politisk arbeid vil gjera skulen til eit lokomotiv i samfunnet.

– Nyvinning i skuleverket kjem ikkje av seg sjølv! slår Kleivane fast etter mange år i skuleadministrasjon.

Treningsglede

I om lag 35 år har Kleivane brukt mykje av fritida si på å trena grupper i gymnastikksalar og andre treningslokale i Kvam. Ho har òg vore medeigar i eit treningssenter, men er no berre instruktør.

Kleivane likar å utfordra seg sjølv og gruppene. No er ho nettopp vorte sertifisert som Bodyattack-instruktør. Bodyattack er ei treningsform som kombinerer teknikkar frå ulike idrettar, og ho gler seg til å presentera eit nytt program for treningsglade kvemmingar.

Kleivane seier at ho alltid har arbeidt for å få med seg ulike grupper på aktivitetar som ho sjølv har glede av, men no har ho òg rydda plass i kalenderen for å vera meir saman med dei næraste, spesielt dei tre barneborna i Vikøy.

Om vinteren tek ho dei med på skileik på Sjusete, og elles står bassengtrening og andre aktivitetar på programmet. Gleda over natur og friluftsliv som ho arva frå faren, vil ho gjerne føra vidare.

 Drivkrafta til Kleivane er framleis å gå i gang med nye prosjekt både på jobb, i politikk og i fritida.