– Svikta på det mest banale

Statsråd Kjersti Toppe (Sp) vart «arrestert» for gamle utsegner då klinisk ernæringsfysiolog og prosjektleiar Eli Skeie fortalde om matvertprosjektet til Kvam herad.

Møtet med barne- og familieministeren – som no er på veg ut or regjeringa i lag med heile Sp – gjekk føre seg i lokala til Grannehjelpa måndag. Representantar for Sp, Kvam ungdomsråd og ordførar Torgeir Næss (Ap) deltok.

Gjermund Stuve i Kvam Sp ynskte forsamlinga velkomen. Han synest at matvertprosjektet er bra på fleire måtar. Unge arbeidstakarar får erfara korleis det er å stå i ein arbeidsdag, påpeika Stuve.

Matvertprosjektet starta på Øysteseheimen og Strandebarm omsorg i januar 2024. Hovudmålet med prosjektet er å organisera mat- og kjøkenarbeidet til matvertar, slik at pasientane får god mat- og ernæringsoppfylging. Pleiepersonellet skal verta avlasta i mat- og måltidsarbeidet, står det på nettsida til Kvam herad.

Brukte uttale som mal

– Er det nokon veit kva for ein interpellasjon det var i 2015? spurde Skeie.

– Var eg med i han? spurde Toppe.

– Du var veldig med i han, sa Skeie.

Skeie viste fram eit bilete knytt til interpellasjonen.

– No hugsar eg. Det var fleire saker i media om at eldre hadde døydd som fylgje av underernæring. Ernæring skal jo vera enkelt, eigentleg, men så er det alvorleg når det går gale, sa Toppe.

Skeie viste fram ein avisartikkel frå Aftenposten i 2013. Artikkelen handla om ein 73-åring som gjekk ned 21 kilo på sjukehuset og døydde av underernæring.

– Det var éi av sakene, påpeika Toppe.

Skeie refererte til ei utsegn frå Toppe då ho var stortingspolitikar. Utsegna handla om tiltak for å hindra utvikling av underernæring hos eldre og hindra systemsvikt på feltet i Noreg.

– Eg ynskjer at interpellasjonen skal bety noko – at det får konsekvensar for korleis dette området vert fylgt opp av regjeringa, sa Toppe.

Skeie fortalde at det vart lagt meir vekt på underernæring i åra etter interpellasjonen. Pasienttryggleiksprogrammet «I trygge hender» og tiltakspakkar vart oppretta. Eitt av tiltaka var eit doktorgradsstipend ved Haukeland i 2018.

– Stipendet var det eg som fekk, fortalde Skeie.

Engasjert statsråd

Toppe fortalde at ho hadde besøkt tanta si, som var innlagd på Haukeland universitetssjukehus. Statsråden fekk erfara at problema med mat og ernæring på sjukehusa var reelle. Tanta fekk ikkje i seg mat på eiga hand, og hadde ikkje frivillige arbeidarar til å hjelpa seg. Helsepersonellet hadde ikkje heller ikkje tid. Difor rullerte tanteborna på å hjelpa til, sa Toppe, som sjølv er utdanna lege.

Det statsråden såg på sjukehuset, vekte engasjementet hennar.

– Eg tenkte at Noreg har verdas beste helseteneste, som kan operera inn griseklaffar i hjartet til folk, men så klarar dei ikkje å få mat i pasientane. Det var svikt på det mest banale, seier Toppe.

Ordførar Torgeir Næss presiserte at matvertprosjektet er noko heradet vil satsa på for å sikra god ernæring og betre kvalitet i pleie og omsorg. Han håpar at matvertane får lyst til å jobba vidare i helsevesenet, og at matvertprosjektet kan betra rekrutteringa av helsepersonell.

Skeie viste fram meir av det stortingspolitikar Toppe har sagt. I interpellasjonen spurde ho om tenestene til helsefagarbeidarane er dimensjonerte slik at helsefagarbeidarane har tid til å setja seg ned med pasienten og sjå til at hen får i seg mat.

Toppe fortalde om ei høyring på Stortinget som handla om korleis ein skal samarbeida om ernæring i helsesektoren.

– Det var mange frå helsesektoren som var med på møtet, men det var ingen som tok på seg ansvaret for mat, fortalde Toppe.

– Et mest med augo

Skeie påpeika at måltid saman med pasientar tek tid. Sjukeheimane treng system som fungerer og har god orden, sa ho.

Prosjektleiaren påpeika at det er mange måltid i løpet av ein dag, og at det er lurt å strukturera dagen til pasientane deretter. Maten bør også vera tilpassa til kvar enkelt, meiner Skeie.

Skeie viste fram eit bilete av to tallerkar med dei same ingrediensane. Den eine tallerken var forseggjord, den andre ikkje.

– Dei som jobbar på restaurant, seier at me et aller mest med augo, sa Skeie.

Prosjektleiaren meiner at det er viktig å setja av tid til å gjera maten freistande. Då kan pasientane få større matlyst, sa Skeie.

Skrytte av prosjektet

Toppe presiserte at sjukepleiarar i Noreg gjer ein god jobb. Statsråden sa at tiltak som matvertprosjektet kan vera ei løysing for å betra matstellet. Ho presiserte at måltida spelar ei ekstra stor rolle når ein er innlagd på sjukeheim.

– Når ein vert eldre og sjuk, betyr kanskje maten ekstra mykje, sa Toppe.

Gjermund Stuve framheva at eldrebølgja vil føra til at fleire eldre vil bu heime lenger i framtida enn i dag.

– Samfunnet får ein vinst om dei eldre får i seg mat. Då bur dei kanskje lenger heime, sa han.