— Må passa oss for Putin-fella

Var det opp til lokalpolitikarar i Kvam, hadde fire kvinner og born vore på veg heim frå Syria for lengst.

Dei norske kvinnene reiste dit fordi dei hadde lag med IS-krigarar. No er dei internerte i mellom anna den illgjetne Al-Hol-leiren i Syria. Saka reiser kompliserte juridiske og moralske spørsmål. Så langt har ikkje norske styresmakter ynskt å henta dei heim.

Kvinnene og borna deira var utgangspunktet for årets markering av kvinnedagen i Kvam, som hadde kvinner og born i krig som emne.

Etter at syriske Nehad Alsehnawi, folkerettsadvokat Mads Harlem og psykolog Solfrid Raknes på ulike vis hadde spreidd kunnskap om situasjonen i leiren og konsekvensane for borna, stilte representantar for dei fleste politiske partia og ungdomsrådet opp til panelsamtale.

Stort sett samde

Samtale er ordet; heit debatt oppstod ikkje. Ingen heldt flammande innlegg mot å frakta dei åtte i Syria til Noreg. Målet var meir å forstå kvifor dei ikkje er i Noreg allereie, påpeika ordstyrar Eva Cecilie Holm.

Håvard Gjerde (R) slo fast at det er partia med makt som må gjera greia for det. Partia med makt, på si side, sende spørsmålet oppover.

— Det må du nesten spørja utanriksministeren om. Det er Utanriksdepartementet som sit med nøkkelen her, sa ordførar Torgeir Næss (Ap).

Han la ikkje skjul på at hans personlege syn avvik frå synet til morpartiet, som meiner kvinnene kan prøva sakene individuelt, men ikkje vil henta kvinnene heim generelt. Sjølv synest Næss at det moralske og humanitære aspektet er det viktigaste. Han påpeika at Noreg ikkje vil gå bankerott av å henta heim åtte personar.

— Og ein skil ikkje born frå mødrene sine. Punktum! sa han.

Ordføraren viste til at leiarane er terrorutklekkingsanstaltar, og at det er meir farleg å lata folk vera der enn å henta dei ut.

— Må stå til ansvar

Varaordførar Frode Nygård (Frp) sa at ingen er usamde om at borna bør hentast heim. Han påpeika at lokalpolitikarar ikkje har den naudsynte kunnskapen om saka. Frp trur at ein internasjonal straffedomstol må til.

Dei norske IS-kvinnene kan uansett måtta stå til ansvar i norske domstolar for eventuelle ulovlege handlingar dei står bak, påpeika Mads Harlem.

Geir Madsen (SV) tykkjer at det er den einaste logiske løysinga. Treneringa råkar det norske truverdet kva gjeld menneskerettar, tykkjer han. Kari Mostad (MDG) er overtydd om at borna hadde vore heime for lengst om dei berre hadde lyst hår og blå augo.

Gjerde refererte til krigen i Ukraina og åtvara mot å «gå i Putin-fella». Han meiner at tida er inne for dialog og forståing, ikkje for harde frontar.

Lokal integrering

Kva kan kvemmingane gjera for å hjelpa kvinner og born i krigsråka område? Det var eit av spørsmåla som vart stilte til panelet.

Madsen sa at i alle fall lokalpolitikarane kan snakka med fylkes- og stortingspolitikarar for å få dei til å ta opp sakene. Nygård minte om at ein kan få stortingsrepresentantar til å stilla statsrådar spørsmål om saker.

Ungdomsrådslem Sander Eide Aase synest det er viktig å gje alle ein best mogeleg barndom og eit best mogeleg liv, også i Kvam, og så får det heller vera opp til styresmaktene å løysa den spesielle situasjonen i Syria. Kvemmingane må ha opne armar og ynskja velkomne dei som vil koma hit, påpeika han.

— Alle skal få kjenna på kvammaidentiteten og stå med kikert i vindauga og sjå på naboen fordi me er så forvitne, sa han.

Lisbeth Fredheim Oma (KrF) meiner ikkje berre folkevalde, men også folk flest kan bidra. Det kan dei gjera ved å bruka sosiale medium, delta i underskriftskampanjar og engasjera seg i organisasjonar.

Anne Marie Øvrevik (V) sa at kvar enkelt bør ta ansvar for å prøva meiningane sine ved å drøfta dei med meiningsmotstandarar. Slik kan ein endra haldningar.

— Resolusjonskvern

Gjerde påpeika at heradsstyret i Kvam kan senda ei fråsegn om saka, og varsla at han kjem til å ta til orde for det. Ordføraren tok til motmæle, ikkje fordi han er usamd i innhaldet i ein eventuell resolusjon, men fordi heradsstyret etter hans oppfatning ikkje bør verta ei «resolusjonskvern».

— Det er ikkje heradsstyret si oppgåve, sa han, før Holm avrunda møtet med å visa fram eit framlegg til resolusjon frå arrangementskomiteen.

Om lag førti personar, dei aller fleste kvinner, deltok på markeringa i amfisalen på Norheimsund skule. I komiteen som stod bak arrangementet sat Laila Sagstad Fosso, Lene Storstad, Natalia A. Golis, Eva Cecilie Holm og Nehad Alsehnawi.