Ekstremvêret Gyda treffer Trøndelag, Møre og Romsdal – vinterstorm frå Hardanger til Finnmark

Vanvitige regnmengder skyl over Trøndelag og Møre og Romsdal dei neste dagane. Ekstremvêret har fått namnet Gyda, og kommunane blir sette i beredskap.

Først kom eit varsel om jord-, sørpe- og flaumskredfare på oransje nivå for store delar av Sør- og Midt-Noreg. Like etter kom ekstremvêrvarselet for Trøndelag og Møre og Romsdal. Onsdag og torsdag kjem det mellom 100 og 200 millimeter nedbør på Vestlandet, heile 150 millimeter på eitt døgn enkelte stader.

– Vedvarande regn gjer at vi ventar at fleire stasjonar kan få rekord for døgnnedbør for januar. Det er òg mildt for årstida, slik at all nedbøren som fell, er venta som regn òg høgt til fjells, heiter det på met.no.

Onsdag og torsdag kjem det høgst sannsynleg store snøskred på Vestlandet, i Trøndelag og Nordland. Tysdag vart òg Ytre Nordmøre omfatta av det oransje farevarselet.

Mykje vind

Som om ikkje dette var nok, er det òg sendt ut gult farevarsel om vindkast onsdag morgon for heile landet frå Agder til Troms, men ikkje for Oslo og Viken. Det er venta vindkast på mellom 30 og 35 meter per sekund.

Vakthavande meteorolog Per Egil Haga seier til NRK at det blir dårleg vêr onsdag, men det blir endå dårlegare torsdag.

– Det blir utfordrande vêr mange stader dei neste dagane. Stormen vil treffe hardt over heile landet, seier han.

Nord i landet fell nedbøren som snø. I områda over 300 meter blir det venta 30–35 centimeter.

Stor skredfare

Snøskredfaren er størst onsdag, men også utover torsdag blir venta naturleg utløyste skred. Årsaka er all nedbøren kombinert med kraftig vind og mildvêr. Forholda blir omtalte som «omfattende ustabile».

–Vi ventar fleire store og nokre svært store naturleg utløyste skred. Hald god avstand til lausneområde og utløpsområde for snøskred, seier vaktleiar Odd-Arne Mikkelsen i snøskredvarslinga i NVE.

NVE tilbyr hjelp til kommunane for å handtere flaum og skredhendingar, og rundt om i landet er førebuingane i gang.

I Nordfjordeid ligg kummar og avløp i gatene dekte av snø og is.

– No grev vi fram alle sluka slik at dei kan ta unna regnet, seier Hans Petter Vereide ved teknisk etat i stad kommune til NRK.

I Sør-Troms kom det mykje snø førre veke, dermed blir det mykje å gjere for kommunen før mildvêret kjem.

– Vi har skrapa vekk mykje snø frå vegane slik at det ikkje blir så mykje sørpe når mildvêret slår til, seier avdelingsleiar Andre Jensen i Harstad kommune.

Ingeniørforeining bekymra

Rådgivende Ingeniørers Forening åtvarar om at rask is- og snøsmelting kan føre til flaum i tettbygde strøk.

– Dersom vi får svært rask snøsmelting, kan vi risikere lokal flaum i tettbygde strøk fordi dei naturlege vatn- og flaumvegane er dekt av store mengder kompakt måkesnø og isblokker, seier Bård Alsaker, leiar for ekspertgruppa i foreininga innanfor vass- og miljøteknikk.

Særleg veggrøfter og avløpssluk er ein del stader dekt av knallhard, tilfrosset snø etter snømoking så langt i vinter. Dermed er dei naturlege flaumvegane stengde, og vatnet hamnar i staden i vegen.

– Vi tilrår huseigarar å ta ei vurdering av eigedommane sine og sjekke korleis snøsmeltinga vil verke inn på eigedommen deira, seier Alsaker.

Vanskelege køyreforhold

Vêrforholda vil òg skape problem for trafikken, åtvarar Statens vegvesen.

– Statens vegvesen har sett i verk ekstra overvaking og beredskap, og vi koordinerer tett med andre beredskapsstyresmakter, seier Nils Karbø, avdelingsdirektør for trafikkstyring og beredskap i Statens vegvesen.

Han ber folk følgje nøye med på informasjon om vêr- og trafikksituasjonen frå vegtrafikksentralane og i media. I tillegg bør ein vurdere om bilreiser er nødvendige, seier Karbø.

Politiet i Innlandet ber befolkninga om å sikre og flytte verdiar bort frå utsette område på grunn av skred- og flaumfaren.

Dei oppmodar innstendig om at folk ikkje gir seg ut på skitur eller topptur i høgfjellet dei neste dagane.