22. juli 2021

Eusebiu Amanalachioai, leiar i Kvam AUF

Linda Merkesdal, stortingskandidat for Hordaland Ap

For 10 år sidan tok ein høgreekstremist eit planlagt val. Eit val som tok livet av 77 menneske. 69 av dei drepne var ungdommar og born på sommarleir. 22. juli 2011 vart AUF, Arbeidarpartiet, og Noreg endra for alltid. Det var ingen tvil om at angrepet var politisk motivert med Arbeidarpartiet og AUF som mål for terroren. Livet til tallause menneske vart aldri dei same.

Etter terrorhandlinga hadde me i Noregs befolkning eit stort behov for samhald. Me ville visa at me stod saman mot tankesettet til terroristen. Me samla oss i byar og bygder for å gå i rosetog. Det var ein tydeleg bodskap om å leggja politisk ueinigheit og debatt til sides for ein felles front mot valden til terroristen. Dette er ein viktig del av historia om korleis Noreg møtte terroren.

10 år etter er det på tide med eit politisk oppgjer. Eit oppgjer med den ideologien som førte til angrepa. I dei ti åra som har gått sidan 2011, har høgreekstremisme og høgreekstrem terror fått rom til å veksa. Frå USA til Tyskland, New Zealand, men også her heime. Me har sett personar og grupperingar som tilhøyrer det same idéfellesskapet som terroristen bak 22. juli-angrepet, som utgjer truslar mot minoritetar, meiningsmotstandarar og tryggleiken til vanlege folk. Me ser at altfor mange som hevar stemma i samfunnsdebatten, opplever truslar og hat, særleg kvinner og folk med minoritetsbakgrunn. Nokre sporadisk, medan andre, særleg overlevande frå 22. juli, opplever ein jamn straum av hat og truslar. Dette er ein direkte trussel mot demokratiet vårt.

Me kan ikkje akseptera at folk vert oppmoda til og skremde bort frå å delta i demokratiske prosessar på grunn av trusselnivået. Politiet har i for liten grad hatt nok ressursar til dette arbeidet, for mange saker vert lagde bort, og behandlingstida er for lang. Slik kan me ikkje ha det. Manglande oppgjer og handtering av dette samfunnsproblemet vil vera ein av dei største farane for demokratiet i vår tid. Me treng ein nasjonal dugnad for å kjempa mot hat og truslar. Samfunnsdebattantar og politikarar som bidreg til å fyra opp under dette sinnet, må ikkje få stå uimotsagde. Ekstremisme oppstår ikkje tilfeldig og plutseleg. Den må kjempast mot før han får fotfeste. Kampen mot framandfrykt, konspirasjonsteoriar og rasisme må kjempast i skulegarden, på arbeidsplassen, i sosiale medium og rundt middagsbordet.

Arbeidarpartiet vil setja ned ein eigen ekstremismekommisjon som skal granska korleis samfunnet svikta i forkant av terrorangrepa 22. juli. Dette er eit krav AUF har stilt for å gå djupare inn i korleis ekstremismen oppstår og læra meir om kva tiltak som fungerer for å førebyggja og motverka radikalisering og ekstremisme. Historia har lært oss at det er livsviktig å setta i gang med dette arbeidet.