Noregsferie i pandemitid

Gunnar Garfors har besøkt alle landa i verda minimum to gonger. Då koronapandemien trefte skulle han endå ein gong ut i verda — nedstenging og unntakstilstand endra planane brått og Garfors enda opp med å besøkje reisemål utanfor allfarveg her heime.

— Eg har alltid reist mykje i Noreg. Eg er fødd i Hammerfest, far min er frå Narvik, mor mi er frå Haugesund, sjølv kjem eg frå Naustdal og er busett i Oslo. Eg meiner vi bur i det mest undervurderte ferielandet i verda, fortel Garfors til Nynorsk pressekontor.

No er han aktuell med boka Bortom allfarveg som er eit direkte resultat av at han som alle andre blei nøydd til å endre reiseplanane sine i fjor. Boka går i djupna på 81 reisemål i Noreg, som på ein eller annan måte er litt utanfor allfarveg.

— Eg hadde to kriterium då eg sette i gang arbeidet. Plassane skulle vere utanfor allfarveg og dei skulle vere spektakulære. Sistnemnde kriterium har gjort til at det har blitt ein overrepresentasjon av plassar frå Vestlandet og Nord-Noreg — sidan eg meiner reisemåla der er hakket meir spektakulære enn i dei tre andre landsdelane våre, seier forfattar Garfors.

Turistkø som katalysator

Bakgrunnsideen til den ferske boka fekk Garfors på hytta si i Skjomen i Narvik kommune i fjor sommar. I media la han då for alvor merke til i kor stor grad nordmenn reiser i flokk.

— Vi såg at folk stod i ferjekø i 24 timar på Helgelandskysten. Det var kø overalt. Ein såg ikkje Preikestolen for berre turistar. Det er for gale at vi i det fantastiske naturlandet vi bur i skal stå i kø for å sjå natur, fortel Garfors engasjert.

Observasjonane resulterte i at Garfors la ut på reise for å finne spektakulære reisemål bortom allfarveg. I alt har han lagt bak seg 43.000 kilometer for å besøkje dei bortgøymde perlene få av oss kjenner til. Kva som definerer eit reisemål bortanfor allfarveg kan vere litt forskjellig, ifølgje forfattaren.

— Det treng ikkje nødvendigvis vere vanskeleg å komme seg til plassane, samstundes så kan det vere det. Reisemålet kan godt liggje nokre kilometer frå E6, men då må det gjerne vere ein avstikkar som folk ikkje tenkjer på å køyre eller gå til. Omgrepet er nok ganske dynamisk og ulikt definert for ulike menneske. Det er òg litt av grunnen til at eg har vore i heile landet. Slik vil alle finne plassar dei ikkje har høyrt om eller vore på.

Abstinensar

Trass i at Garfors trivst som turist i eige land har han kjent på abstinensane etter å reise ut i den store verda.

— Eg må innrømme at eg har hatt ganske heftige abstinensar etter å reise til heilt andre kulturar, men eg har ikkje noko å klage på, forsikrar han og legg til:

— Eg har ikkje blitt sjuk, ingen av mine næraste har blitt sjuke og vi har fått gjere stort sett det vi vil i Noreg. Vi er relativt mildt råka av heile pandemien og eg har fått reise her heime som jobb, utan å bryte reglar. Eg har kosa meg glugg.

Garfors meiner menneska han har møtt undervegs og historiene dei har å fortelje har vore noko av det beste med arbeidet med boka.

— Etter kvart som ein blir kjent med menneska ein møter viser dei deg dei heilt unike plassane sine og fortel bakgrunnshistorier og ting som har skjedd der for lenge sidan. Eg har prøvd å dra det med litt inn i boka, fortel han.

Politisk kokebok

I boka tar Garfors for seg 81 konkrete reisemål, men han vil òg at lesaren skal bli inspirert til å leite etter ukjende reisemål sjølv.

— Tanken er at boka skal fungere som ei slags kokebok — kor eg drar fram plassane og viser ulike typar stadar. Det er ikkje sikkert dei som les reiser til akkurat dei plassane, men kanskje nokon som liknar. Lesaren blir presentert for ei oppskrift, men den er kanskje litt for avansert og kanskje lagar lesaren i staden ein eigen vri på den, seier Garfors.

Garfors er òg oppteken av at ein kan sjå bokinnhaldet hans i eit politisk perspektiv.

— Om vi alle reiser til dei same plassane blir det til dømes nedskjeringar i ferjetilbod rundt om kring. Ein privatiserer på sett og vis allemannsretten. Om ein ikkje kjem seg til ei bestemt øy eller elv med offentleg kommunikasjon sit vi igjen med eit land kor enkelte plassar berre blir tilgjengelege for folk med ulike private framkomstmiddel. Det er ei skremmande utvikling — både i eit distriktsperspektiv, men òg for reiselivet.

Mogleg oppfølgjar

Allereie i forordet til boka oppmodar Garfors lesarane om å komme med tips til fleire reisemål utanfor allfarveg.

– Eg har allereie fått fleire hundre tips og eg vil gjerne ha fleire.

Garfors trur pandemien har vore ein augeopnar for kor rått Noreg er som reiselivsland.

— Kanskje vil pandemien i større grad gjere at vi vil feriere i Noreg. Vi kjem ikkje til å slutte å reise utanlands, men kanskje mindre samstundes som vi reiser meir her heime, avsluttar Garfors retorisk.