Sel kopp med kvammaord og -uttrykk

Ao so ao e.

Johannes Norheim, Jekabs Gercans, Rebekka Økland og Dyveke Dæmring er fire av 16 andreklassingar på Framnes Kristne Vidaregåande Skule som tek faget entreprenørskap.

Dei har laga ein kopp med ord og uttrykk frå Kvam – mellom anna «Ao so ao e», «Dra pao aore», «gapetrast», «klur», «vaudl» og «utangjen».

– Me ser at dialekta i Kvam vert meir utvatna, og nokre ord og uttrykk kan døy ut. Me vil bidra til å bygga opp dialekta. Me valde å trykka ord på ein kopp fordi det er noko folk brukar ofte, seier Norheim.

Ungdommane har registrert bedrifta i Brønnøysundregistera og er i ferd med å oppretta ein bankkonto. Dei har dessutan selt nokre andelsbrev. Koppane vert truleg å få kjøpt i den andre veka i februar.

Aodvelta

Orda og uttrykka har elevane funne på dialekt.kvam.no og i samtale med kvemming Ingvill Sørheim, i tillegg til at Norheim sjølv kjende til nokre frå før.

I første omgang skal det lagast 50 koppar. Målgruppa er kvemmingar, og elevane trur at koppen kjem til å vera mest populær hjå vaksne og eldre, men dei vonar å også selja nokre til yngre kvemmingar, slik at dei kan læra og ta i bruk nye gamle ord.

Etter kvart er planen å trykka fleire koppar med andre ord og fargar.

Favorittordet til Norheim er «aodvelta» – å velta og ikkje komma seg opp att. Økland dreg fram uttrykket «Ao so ao e» – gjort er gjort.

– Me vil at det skal vera noko folk kan sjå på og smila, seier Norheim.

Nytt av året

I faget har ungdommane mellom anna lært om økonomi, bilag, andelsbrev og å halda kontroll på rekningar, som dei allereie har byrja å ta i bruk.

– Mykje av det me lærer, er mest nyttig viss du skal starta eiga bedrift, men noko får ein nok bruk for i vaksenlivet, seier Norheim.

Faget er nytt dette skuleåret. 16 elevar på VG2 deltek i klassen. Dei er delte i fire grupper som har starta kvar si ungdomsbedrift. Kvam Redesign UB syr om klede, Normiflex UB lagar reflekssokkar, medan A-Range UB skipar til arrangement.

Så langt har elevane lært grunnleggande kunnskap om å starta bedrifter. Dei har lært om marknadsføring, laga forretningsplan og hatt mentorar med erfaring. Mellom anna har Normiflex fått Trygg Trafikk som både sponsor og mentor.

Klassen har også vore på besøk til Næringshagen i Hardanger AS, der dei lærte om idéutvikling og problemløysing.

– Nyttig læring

Koronaviruset har sett kjeppar i hjula for fleire av bedriftene. Elevane bak Kvammakoppen hadde i første omgang planar om å starta ei verksemd som hjelpte eldre med å bruka data. Då viruset blømte opp att, måtte dei tenka nytt.

Viruset har òg gjort at A-Range ikkje kan ha store arrangement. I staden rettar dei blikket mot Framnes-elevane.

– Det er nyttig læring i at det ikkje går etter planen, meiner Lisbeth Fredheim Oma, som er lærar i faget saman med Sverre Lindøy.

– Elevane lærer at ting kan ta tid, og at ein må vera villig til å endra planane, seier ho.

16. mars skal alle bedriftene delta i vestlandsmeisterskapen for ungdomsbedrifter, som føregår på nett.

På slutten av skuleåret skal alle bedriftene leggast ned. Elevane skal nemleg også læra korleis ein avsluttar ei bedrift.

– Bra med praksis

Elev Siren Stavland seier at ho likar faget fordi ein jobbar på ein annan måte enn i andre fag.

– Det er ikkje så mykje teori. Eg vert meir motivert til å jobba. Me driv med redesign og får høve til å bruka kreativiteten, seier ho.

Ho får støtte av Andreas Mulen.

– Me har mange teoretiske fag, så det er bra med noko praktisk der me lærer ting me får bruk for i kvardagen, seier han.

Emilie Mortvedt Troland trur at samarbeid i grupper og å jobba mot eit felles mål er erfaring ho vil få nytte av heile livet.

– Eg har alltid vore interessert i business og vil jobba med det når eg vert vaksen. Me lærer mykje eg trur eg vil få bruk for. Det er sjeldan eg er så interessert i det me lærer, seier Isak Desaleng.