Store verdiar på rot i Kvam

Den samfunnsmessige nytten av skogbruket i Kvam kan nå 70 millionar kroner i året, ifølgje hovudplanen for skogsvegar.

Skogbruket i Kvam vil kunna henta ut vyrke for om lag sju millionar kroner i fyrstehandsverdi for tømmer levert til veg kvart år dei neste åra.

Det er mellom konklusjonane i vegplanen, som Rolf Erling Loe er ansvarleg for på vegner av Kvam herad.

Planen tek føre seg trongen for skogsvegar i Kvam i perioden 2020–30. Han kjem til handsaming i fjernmøtet i formannskapet tysdag. Rådmannen rår dei folkevalde til å godkjenna planframlegget.

I kystskogmeldinga frå 2008 la ein opp til ei dobling av verdiskapinga i skogbruksnæringa langs kysten, frå kring 17 milliardar kroner til om lag 40 milliardar kroner i 2020. Meldinga vart vedteken av ni fylkeskommunar frå Rogaland til Finnmark. Det vart laga ein plan for skogsvegar for alle kystfylka. Det er eit mål å auka tettleiken av skogsbilvegar langs kysten, ifølgje planen.

Ein reknar med at verdien av éin kubikkmeter tømmer kan multipliserast med ti før han er ferdig foredla. Eit venta hogstvolum i Kvam vil vera om lag 20.000 kubikkmeter tømmer i året, til ein førstehandsverdi på om lag kr 350 kroner per kubikkmeter.

– Tømmer er miljøvenleg

Ein kubikkmeter med trelast sparar miljøet for 0,5–1,5 tonn karbondioksid (CO2) når alternativet er å byggja i betong eller stål, opplyser Loe.

Planen tek sikte på å løysa ut dei store areala som vart planta til i Kvam i skogreisingsperioden frå 1955 til 1975. Det er ikkje planlagt inngrep i større naturskogområde. Fokuset er på planteskogen av gran. Det meste av kulturgrana i Kvam vert selt til Granvin bruk eller eksportert til Tyskland eller Sverige.

Planlagde skogsvegar utgjer om lag 21 kilometer, fordelte på 22 veganlegg. Totalkostnaden med å byggja ut skogsvegane er om lag 19,8 millionar kroner. Dei planlagde vegane løyser ut kring 255.900 kubikkmeter med gran. Dersom ein legg til grunn 60 prosent statleg tilskot, utgjer eigendelen for skogeigarane om lag 7,9 millionar kroner, heiter det i planen.

Loe har vore ansvarleg for gjennomføringa av planarbeidet. Landbruksavdelinga og Miljøvernavdelinga hjå Fylkesmannen, og skogsvegprosjektet i Kystskogbruket, har delteke i arbeidet. Statens kartverk har òg vore med.

Planlegg nye vegar

Skogsvegplanen skal syna kva trong skogbruket har for infrastruktur som er tilpassa det utstyret som skogen vert driven med i dag. I planen er det teke med dei områda der det er rekna med at det vil stå hogstmogen granskog i løpet av næraste 15 åra. Kvar skogeigar bestemmer eige aktivitetsnivå.

Det er mellom anna planar om ein veg frå Laupsadalen fram til fylkesveg 5122 Porsmyrvegen mellom Øystese og Fyksesund. Dette vert ein veg som vil avlasta tungtrafikken gjennom Øystese sentrum, heiter det i planen. Vegen vil ha stor nytte for skognæringa og få eit stort dekningsområde mellom Øystese, Hellestveitåsen, Fitjadalen, Soldalsvegen og Hovlandsvegen. Vegen vil verta om lag 2,5 kilometer lang, men er ikkje omsøkt enno.

Ulendt terreng

Mykje av skogsterrenget i Kvam kan drivast med hogstmaskin og lassberar, med hjelp av enkle stikkvegar og noko gravemaskinarbeid. Noko terreng er så vanskeleg tilgjengeleg at det må drivast med tungt baneutstyr, til dømes taubanar. Tidleg på 1990-talet vart mykje skog stormskadd i fleire omgangar. Det vart sett i gang mykje vegbygging for å berga tømmeret som var skadd, og desse vegane vert nytta i dag.

Kvam har eit totalt areal på om lag 616 rutekilometer, der om lag 200 rutekilometer, om lag 32 prosent, er produktiv skog. Kvam herad har som hovudmål at ein skal halda fram med å byggja ut eit rasjonelt skogsvegnett, der det vert teke omsyn til viktige miljøverdiar og som bidreg til auka samla verdiskaping i skognæringa. Ein vil leggja til rette for rasjonell utnytting av skogressursane i Kvam, og eit delmål er å leggja til rette for taubanedrifter.

Kritisk forbund

Naturvernforbundet i Kvam (NF) skriv i eit innspel til heradet at det er trong for god planlegging av skogsvegar for å utnytta dei store verdiane i skogbruket, samstundes som dei mangfaldige naturverdiane vert sikra.

NF peikar på at det ikkje er vist til kva tidsrom planen gjeld for. Planen er ikkje juridisk bindande, men er viktig når nokon skal søkja om statlege pengar til skogsvegbygging, konstaterer NF.

NF meiner at planen i fyrste omgang må leggjast ut til offentleg ettersyn på same måte som andre planar.

Planen har eit punkt om miljødata. Der heiter det at det vil verta utarbeidd ein ny skogbruksplan med miljøregistrering i skog, og at arbeidet starta i 2019.

Soldal skriv at det ikkje er nemnt at heradet nyleg er ferdig med, og har godkjent, arealdelen i kommuneplanen.

– Det undrar oss at viktige tema i arealforvaltinga, til dømes skogsvegar, ikkje er med i slik overordna planlegging, skriv Soldal.

Han påpeikar at heller ikkje ein planlagd veg i Laupsadalen er omtala i kommuneplanen.

– Hugs naturmangfaldet!

NF oppmodar heradsstyret om å sjå den framlagde vegplanen for skogsvegar i Kvam i samanheng med resten av arealplanlegginga i heradet. Til dømes vert det no arbeidd med eit planprogram for energi- og klimaplan i Kvam. Skog- og jordbruk, inkludert vegløysingar, er ein viktig del av ein energi- og klimaplan. Naturvernforbundet meiner at også naturmangfald må vera ein del av denne, skriv Soldal.

– Men det er ikkje nemnt noko i planen om i kva grad planavdelinga til heradet, skogeigarlag, grunneigarlag, landbruksnæringa, andre næringsinteresser eller natur- og friluftsinteresser har fått koma med innspel, skriv Soldal.

Soldal skriv at det i handlingsplanen ikkje kjem fram kva tid planarbeidet vart avslutta.

Planen er berre rettleiande, slik at andre prosjekt kan koma med i vurderinga.